حمد و سپاس خداوند خالق و قادر متعال را که بی مانند و یکتاست و از باب لطف، عالم هستی و انسان را آفرید و برای هدایت بشر، انبیاء خود(علیهم السلام) را مبعوث کرد و جهت تکمیل ادیان و آیین های خداشناسی گذشته، نبیّ مکرم اسلام حضرت محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله) را مبعوث کرد و از اهل بیت رسول گرامی خود، انسان های شایسته و پاک و طاهر و معصوم را به عنوان امامان و رهبران جامعه برگزید.
درود و سلام بر خلف صالح این سلسله انوار طیبۀ آل رسول(علیهم السلام) یعنی حضرت مهدی(عج) که به لطف حق تعالی به عنوان منجی عالم بشریت از پس پردۀ غیبت،
ظهور خواهد نمود و سفرۀ ظلم و جور و طاغوت را برچیده و عدل و داد و آیین و شریعت خاتم انبیاء، حضرت محمد مصطفی(صلی الله علیه و آله) را بر عالم، معرفی و مستقر می سازد.
رحمت خداوند بر عالمان و فرهیختگان عرصۀ دین و معارف اسلامی و پرچم داران شریعت که در طول تاریخ اسلام، به ویژه در دوران غیبت صغرا و غیبت کبرای امام زمان روحی له الفداء، مأموریت هدایت جامعه را به خوبی و شایستگی تحقق بخشیدند و با همۀ شرایط موجود زمانه، لحظه ای از معرفی اسلام ناب و حقیقی، دریغ ننمودند.
رحمت بی پایان الهی بر سلف صالح و فقهای تشیع به ویژه حضرت امام خمینی(قدس سره) که در طول تاریخ، همواره علم داران فقه جعفری و سنّت رسول خدا(صلی الله علیه و آله) یعنی اسلام ناب محمدی(صلی الله علیه و آله) و معارف اهل بیت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) بودند.
بحمدالله حوزه های علمیه در دوران غیبت کبرای امام زمان(عج) و عصر حساس کنونی، با وجود همۀ مشکلات و موانع، توانسته است با زعامت مراجع عظام تقلید به ویژه رهبر معظم و فرزانه انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه ای دامت برکاتهم، از شریعت نبوی و معارف اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) و ماهیت انقلاب اسلامی ایران که همان اسلام ناب محمدی(صلی الله علیه و آله) است، حفاظت کنند؛ در این مسیر نورانی، عالمان وارسته و فرهیختگان ایثارگر، همواره در ارشاد و هدایت جامعه با تمام اهتمام، تلاش داشته اند.
در زمان حاضر با رُشد ابزارهای رسانه ای و توسعۀ ارتباطات و امکان بهره مندی همۀ اقشار جامعه و ملت ها و انسان ها از معارف حقّه و شریعت اسلام ناب محمدی(صلی الله علیه و آله)، بر آن شدم تا با بهره گیری از منابع نورانی و پر فیض قرآن کریم و تفاسیر معتبر و سنّت نبوی و معارف اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) و استفاده از قواعد و اصول قابل قبول در استنباط احکام و شریعت، ابعاد گستردۀ «تعاملات و ارتباطات» را ترسیم نمایم.
در این مجموعه، به تبیین ارتباطات و تعاملات جهان هستی، اعم از تعاملات الهی با عرشیان و فرشیان و تعاملات انسان ها پرداخته شد، و نظر به این که تعاملات تکوینی در عالم هستی از قبیل زمین و آسمان ها و کُرات و کهکشان ها و تعاملات حیوانات و نباتات، دارای ابعاد گسترده و حیرت انگیزی است و نمی شود از آن صرف نظر کرد، این تعاملات نیز مورد بررسی قرار گرفت.
بنابراین با وجود عمومیت مباحث ارتباطات و تعاملات در ابعاد گستردۀ جهان هستی، در نام گذاری کتاب از باب نام جزء بر کل، به جزء غالب در مباحث یعنی «ارتباطات و تعاملات انسان و جهان هستی»، تصریح شده است.
آن چه در این نوشتار، به عنوان یک «دايرةالمعارف» مشاهده می کنید، موسوعه ای است مفصل در موضوع: «ارتباطات و تعاملات جهان هستی» که با بهره گیری از آیات قرآن کریم و کلمات نورانی نبیّ مکرم اسلام(صلی الله علیه و آله) و اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) تنظیم گردیده و با استفاده از تفاسیر معتبر و نظرات علماء و اندیشمندان و کارشناسان،موارد آن تشریح و تعاملات بشری به صورت ویژه و مفصل و کاربردی، مطرح و بررسی شده است.
لازم به ذکر است که در ذیل همۀ آیات، از ترجمه حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی دامت برکاته استفاده شده و در ترجمه روایات و تفاسیر و متن های عربی به قدر ضرورت ویراستاری لازم انجام شده است.
بدیهی است تبیین ابعاد گستردۀ تعاملات انسانی از منظر اسلام ناب محمدی(صلی الله علیه و آله) و مذهب جعفری، مبتنی بر یک سری اصول و قواعد و احکام عقلی و شرعی است که پرداختن به صورت استدلالی و اجتهادی به آن در این دائرة المعارف مناسب نیست، و البته در مباحث درس خارج «فقه العلاقات الانسانیة» به صورت مفصل، به آن ها پرداخته ام.
واژۀ «ارتباطات و تعاملات بشری» در اصطلاح روز و در زبان عربی معاصر، به عنوان «العلاقات الانسانیة» تعبیر و متداول شده است و تبیین ابعاد گسترده این تعاملات، می تواند چهرۀ رحمانی اسلام ناب محمدی(صلی الله علیه و آله) را به همۀ انسان ها و شیفتگان راه سعادت، معرفی کند و نقاب دروغین اسلام های جعلی را کنار زده، حقیقت شریعت و سنت اصیل نبیّ مکرم اسلام را آشکار سازد و آن گاه است که جوامع بشری با دیدن ماهیت جامع و محاسن نورانی شریعت و اسلام ناب، آن را پذیرفته و سرلوحۀ زندگی خود قرار خواهند داد.
بنابراین، نظر به گستردگی ابعاد ارتباطات و تعاملات، مناسب است تمامی موضوعات و فروع آن به عنوان درختوارۀ این مباحث، مورد توجه قرار گیرد و تعاملات در سه فصل، تبیین شود.
فصل اول: تعاملات الهی؛
فصل دوم: تعاملات انسانی؛
فصل سوم: تعاملات کائنات.
در فصل اول، تعاملات الهی با عرشیان و فرشیان و حیوانات و کائنات، تبیین حواهد شد.
در تعاملات الهی با عرشیان مثل تعاملات با ملائکه و فرشتگان بحث می شود و در تعاملات الهی با فرشیان، در بخشی، طوایف جنیان، شیاطین و ابلیس، مطرح و بررسی خواهد شد و در بخش دیگری، تعاملات الهی با انسان ها اعم از تعاملات الهی با انبیاء(علیهم السلام)، ائمه(علیهم السلام)، عالمان، حاکمان، اغنیاء، فقرا و عموم انسان ها مورد بحث قرار می گیرد.
اما در تعاملات الهی با حیوانات، ضمن اشاره به حکمتی که در خلقت حیوانات است، تعامل الهی با حیوانات به صورت اجمال بررسی خواهد شد، و در تعاملات الهی با کائنات، مثل کُرات، کهکشان ها، آسمان ها، زمین، آب، دریا ها و نباتات، موارد نیز تبیین می گردد.
در فصل دوم، ارتباطات و تعاملات انسان اعم از انبیاء(علیهم السلام)، ائمه(علیهم السلام)، اولیاء و انواع انسان ها با جهان هستی، بررسی می شود و به جهت این که این تعاملات، هدف اصلی تألیف کتاب است، بحث های مستوفیٰ و نکات مختلف و متنوعی را در دوازده بخش، خواهیم داشت.
در تعاملات انبیا و ائمه(علیهم السلام)، تعاملات این انوار هدایت با خداوند متعال، کائنات، عرشیان، جنّیان، موحّدان، مشرکان، حاکمان، عموم مردم، منافقان، مفسدان، مجرمان، محاربان، متهمان، اسراء، غلامان و کنیزان، مورد بررسی قرار
می گیرد، و در تعاملات بشری و عموم انسان ها، تعاملات انسان ها با خداوند متعال، انبیاء(علیهم السلام)، ائمه(علیهم السلام)، عالمان، حاکمان، والدین، فرزند، استاد، شاگرد، همسایه، اسیر، اقوام رحم، قبائل مختلف، اهل ایمان، فرق، مذاهب، اهل کتاب، غیر اهل کتاب، منافق، مفسد، محارب، کنیز، غلام، مجرم و متهم مورد بررسی تفصیلی قرار می گیرد.
در فصل سوم، ارتباطات و تعاملات در کائنات مثل کُرات، کهکشان ها، آسمان ها، زمین، آب، هوا، نباتات و غیره، در سه بخش بحث می شود.
در این فصل، ضمن بررسی اجمالی نقش نباتات در محیط، به تعاملات آن ها اشاره خواهد شد، و تعاملات حیوانات نیز به صورت اجمالی، بررسی خواهد شد.
در بخش اول، تعاملات کهکشان ها، آسمان ها، زمین، دریا، جاذبه، دافعه و غیره، و در بخش دوم، تعاملات بین نباتات و در بخش سوم، تعاملات حیوانات در آن چه که به عنوان مأموریت هدف از خلقت آن ها خواهد بود بررسی اجمالی می شود.
در این جا لازم می دانم از مشاوره های مفید و مؤثر علما و فضلای گرانقدر، تشکر نمایم و از همسر گرامی امکه با تحمّل همۀ دشواری های زندگی، فرصت این تحقیق و تألیف را برایم مهیّا نمود، تشکر و قدردانی کرده، از فرزندان عزیزم نیز که در تهیۀ امکانات و نرم افزار ها بسیار زحمت کشیده اند تشکر نمایم.
نظرات